Twee niet alledaagse eindspelen.

Op 8 november 2021 volgde ik via Schaaksite.nl de verrichtingen van het Nederlandse mannen en vrouwenteam tijdens het EK landenteams in Slovenië.Ik heb altijd al een speciale voorliefde gehad voor deze vorm van schaken. Het WK, EK, Olympiade of de NOSBO-competitie heeft in mijn ogen altijd iets speciaals. Het herenteam speelde die dag tegen Oekraïne en liet de winst verzanden in een 2-2 eindstand. De dames maakten gehakt van het Zweedse team en wonnen met 3½-½.

Na zo'n zes uur spelen waren de meeste partijen afgelopen en ik scrolde met de muis nog even langs de overige landenwedstrijden. Mijn oog viel op de dameswedstrijd Duisland-Hongarije. Drie par- tijen waren reeds gespeeld en de stand was 1½-1½. Aan bord drie stond een eindspel op het bord wat je niet vaak tegenkomt. Na de 61e zet van wit is de volgende stelling ontstaan:

 

 

 

In de meeste boeken over dit eindspel staat, dat bij goed tegenspel van zwart geen winst te behalen is. Bovendien moet, volgens de regels, de koning en twee paardenpartij de koning alleen in 50 zetten zien mat te krijgen. Zo niet dan is de partij remise. Toch doet de Duitse Hanna-Marie Klek, die met wit speelt, een ultime poging om tegen de Hongaarse Zsoka Gaal de partij nog te winnen en haar land aan een overwinning te helpen. Ik geef de partij verder zonder commentaar. Er zullen ongetwijfeld fouten zijn gemaakt, maar beide dames hadden weinig tijd om alles goed door te kunnen rekenen. De partij ging na 61.Pxg4 vanuit de diagramstelling als volgt verder:  (Voor een weergave van de zetten klik op de link onderaan)

61...Kh5 62.Pdf6+ Kh4 63.Ke4 Kg3 64.Ke3 Kg2 65.Pe4 Kh3 66.Kf3 Kh4 67.Pg3 Kh3

68.Ph5 Kh4 69.Phf6 Kh3 70.Pf2+ Kh4 71.P6g4 Kh5 72.Kg3 Kg6 73.Pd3 Kf5 74.Kf3 Ke6

75.Ke4 Kd6 76.Pb4 Kc5 77.Pd5 Kd6 78.Kd4 Ke6 79.Pde3 Kd6 80.Pf5+ Kc6 81.Kc4 Kb6

82.Pd4 Kc7 83.Kc5 Kd7 84.Pb5 Ke7 85.Pd6 Kf8 86.Pf5 Kf7 87.Kd6 Kg6 88.Pg3 Kf7

89.Kd7 Kf8 90.Ph5 Kf7 91.Phf6 Kg7 92.Ke7 Kg6 93.Ke6 Kg7 94.Ph5+ Kf8 95.Pg3 Ke8

96.Pf5 Kd8 97.Kd6 Ke8 98.Pe7 Kd8 99.Pc6+ Kc8 100.Pa5 Kd8 101.Pb7+ Ke8 102.Ke6 Kf8

103.Pd6 Kg7 104.Kf5 Kf8 105.Kf6 Kg8 106.Pf5 Kf8 107.Pg7 Kg8 108.Pe6 Kh8 109.Kf7 Kh7

110.Pf8+ Kh8 111.Pe5

 

 Eindelijk na veel zwoegen heeft wit de zwarte koning in de hoek gedreven, maar, o ironie van het lot, wit komt één zet tekort om de zwarte koning mat te zetten. Zwart claimt hier remise omdat er inmiddels 50 zetten zijn gespeeld. Toch een prachtige poging van de Duitse om de partij alsnog in winst om te zetten.

 

Na de behandeling van dit eindspel volgt nu nog voorbeeld van een eindspel van koning, loper en paard (K+L+P) tegen koning alleen (KA). Met dit eindspel is het wel mogelijk om de zwarte monarch mat te zetten. De bedoeling van dit eindspel is om de KA naar de rand van het bord te drijven naar een veld van de kleur van de loper. Alleen daar kan de koning alleen mat gezet worden. Uit één van de clubbladen van de schaakvereniging Unitas vond ik een partij tussen Micha Jans met wit en Paul Bierenbroodspot met zwart. Vanuit een gesloten siciliaan bereikten de spelers de volgende stelling na de 75e zet:

 

Net als in het eindspel van koning en twee paarden tegen koning alleen is het de bedoeling om de zwarte koning in de hoek te drijven.

De partij ging als volgt verder: (Voor een weergave van de zetten klik op de link onderaan)

75...Kf6 76.Ke4 Kg6 77.Ke5 Kg7 78.Kf5 Kh7 79.Kf6 Kg8

80.Lc2 Kf8 81.Lh7 Ke8 82.Pe5 Kd8 83.Ke6 Kc7

(De volgende twee zetten zijn cruciaal om de zwarte monarch niet te laten ontsnappen.)

84.Pd7! Kc6 85.Ld3! Kc7 86.Lb5 Kb7 87.Kd6 Kc8 88.Pb6+ Kd8 89.Pd5 Kc8

90.Ke7 Kb8 91.La6 Ka7 92.Lc8 Ka8 93.Kd7 Kb8 94.Pb4 en zwart gaf het op.

Na 94...Ka8 volgt 95.Kc7 Ka7 96.Pc6+ Ka8 97.Lb7+ met mat

en na 94...Ka7 volgt 95.Kc7 Ka8 96.Lb7+ Ka7 97.Pc6 met mat.

 

Twee leerzame eindspelen om deze eens goed te bestuderen.